منطق الطیر عطار و منطق گفتگویی

نویسندگان

احمد رضی

دانشیار دانشگاه گیلان

چکیده

منطق گفتگویی از جمله نظریه هایی است که در آن به زبان و سخن به عنوان پدیده هایی اجتماعی نگریسته می شود. این نظریه که تأثیر چشمگیری بر منتقدان و نظریه پردازان بعدی گذاشت، در قالب دو گزاره اصلی چندصدایی و تک صدایی، ظرفیت و افق تازه ای برای خوانش متون گوناگون به دست داد. این مقاله درصدد است تا با بازخوانی منطق الطیر عطار براساس منطق گفتگویی میخاییل باختین، میزان همخوانی این تئوری را با روایت عطار از سیر پرندگان به سوی سیمرغ، بررسی و تحلیل نماید. این بررسی نشان می دهد که عناصری همچون حقیقت مداری، وحدت گرایی و رابطه مرید و مرادی، از منطق الطیر متنی تک صدایی می سازد، اما مواردی وجود دارد که این متن را چندصدا کرده است؛ از جمله این موارد، پیشبرد روایت با تکیه بر گفتگوست که موجب می شود صدای شخصیت های دیگر نیز در کنار صدای نویسنده شنیده شود. افزون بر این، تأکید هدهد بر حرکت جمعی و پیدایش دیگربودگی که سرانجام، به فروپاشی شخصیت استعلایی هدهد می انجامد و همچنین، وجود فضایی کارناوالی و نشانه هایی از نقیضه و سبک بخشی، خاصیتی چندآوایی به منطق الطیر داده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

منطق‌الطیر عطار و منطق گفتگویی

منطق گفتگویی از جمله نظریه‌هایی است که در آن به زبان و سخن به‌عنوان پدیده‌هایی اجتماعی نگریسته می‌شود. این نظریه که تأثیر چشمگیری بر منتقدان و نظریه‌پردازان بعدی گذاشت، در قالب دو گزارة اصلی چندصدایی و تک‌صدایی، ظرفیت و افق تازه‌ای برای خوانش متون گوناگون به‌دست داد. این مقاله درصدد است تا با بازخوانی منطق‌الطیر عطار براساس منطق گفتگویی میخاییل باختین، میزان همخوانی این تئوری را با روایت عطار ا...

متن کامل

مقایسة منطق الطیر عطار نیشابوری با رسالة الطیر ابن سینا

پژوهش حاضر تلاشی است برای مقایسة محتوای دو اثر برجستة عرفانی، منطق الطیر عطار نیشابوری و رسالة الطیر ابن سینا، که به شیوة مطالعه و با استفاده از تحلیل کیفی و کمی محتوا صورت گرفته است. برای سهولت مقایسه از جدول‌ها و نمودارهایی نیز استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که شباهت‌ها عمدتاً در محتوای اثر است. مهم‌ترین شباهت دو اثر اشتراک در مضمون آن‌هاست. وجود رمز «مرغ» و مضمون «وحدت» بسیار بر...

متن کامل

مقایسه دردمندی بین منطق الطیر عطار نیشابوری و دیوان حافظ

عطار میگوید آنچه در عرفان اهمیت دارد. همین راه یافتن و حرکت است و تا کسی عاشق نباشد و عشقش به مرحله درد نرسیده باشد‘ پای در راه پرخون سیر و سلوک نخواهد گذاشت و اهل درد نخواهد شد. زیرا که درد یک تحفه و جذبه الهی است که هر کسی لیاقت برخورداری از آنرا ندارد. پس باید سالک از عادات و نفس خود بیرون آید و آیینه دلش را با عشق جلا دهد تا شایستگی درد عشق را پیدا کند و سپس در آن درد به سوز و گداز بپردازد ...

متن کامل

سیمای شبلی در منطق الطیر و دیگر آثار عطار

موضوع این مقاله «سیمای شبلی در منطق‌الطیر عطّار و دیگر آثار وی» می‌باشد. عطّار برای بیان افکار و اندیشه‌های عرفانی خود، از عرفا و شیوخ در قالب داستان و حکایت بهره می‌گیرد و همگان به خصوص سالکان راه را به پیروی از احوال و اقوال آنها تشویق می‌کند. در این مقاله به معرفی شبلی، صوفی و عارف قرن سوم و چهارم، که مورد توجه و احترام بزرگان تصوف بود پرداخته شده است. وی عاشق مجنون و عارف بلند مرتبه ای است ک...

متن کامل

ظرفیت سنجی سیاست در آثار عطار بویژه در منطق الطیر

نویسنده مقاله تلاش کرده است براساس روش اسپریگنز به این سؤال  پاسخ دهد که آیا اندیشه عطار و رفتارش در قالب سیاست  قابل پیگیری می­باشد؟ از این­رو براین باور است که شیخ فرالدین عطار قبل از هرچیز از گمشده­گی انسان و فضای محیطش به قتل و غارت­ها به بی­نظمی­ها و ظلم حکام می­پردازد(یعنی ابتدا از مشاهده خرابی­ها و بی نظمی­ها می­آغازد) ولی چون مشاهدهِ صرفِ نادرستی ِ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
متن پژوهی ادبی

جلد ۱۳، شماره ۴۶، صفحات ۱۹-۴۶

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023